AMAÇ: Epididimal obstrüksiyon nedeniyle azoospermi gelişen olgularda, ejakülasyonda sperm elde etmek amacıyla modifiye 2-sütür ile iç içe geçme tekniği kullanarak yaptığımız uç-yan vazoepididimostominin sonuçlarını sunmak.
GEREÇ ve YÖNTEMLER: Nisan 2015 ve Temmuz 2018 tarihleri arasında, epididimal obstrüksiyona bağlı azoospermi tanısıyla mikrocerrahi vazoepididimostomi (MVE) yaptığımız altı infertil hastanın verilerini değerlendirdik. Hastaların altı hafta arayla yapılan iki sperm analizinde semen volümünün ve pH’sının normal olduğu ve azoospermi bulunduğu teyit edildi. Fizik muayenede testislerden en azından birisi normal volümde, vaz deferensin intakt ve palpasyonda epididimin ise dolgundu. Plazma FSH düzeyi normal sınırlardaydı. Genel anestezi altında, cerrahi mikroskop kullanılarak iki adet çift iğneli 10/0 prolen sütür yardımıyla modifiye iç içe geçme tekniği kullanılarak epididim ile vaz deferens uç-yan anostomoz edildi. İşlem sadece tek taraflı olarak yapıldı ve cerrahi sonrası 1., 3. ve 6. aylardaki sperm parametreleri değerlendirildi. Ejakülatta sperm varlığı anostomoz başarısı olarak kabul edildi.
BULGULAR: Hastaların yaş ortalaması 29 (23–44) olup üçünde (%50) epididimal obstrüksiyon geçirilmiş enfeksiyona bağlı iken, bir (%17) hastada çocukluk çağında bilateral hidroselektomi öyküsü vardı. İki (%33) hastada ise etiyoloji tespit edilemedi. Opere edilen toplam altı olgunun üçünde (%50) ejakülatta motil sperm çıkışı sağlandı. Cerrahiyi takiben iki olguda 3. ayda, bir olguda ise 6. aydaki kontrollerinde sperm çıkışı olduğu tespit edildi. Ejakülatta çıkan total sperm sayısı ortalama 2×106 (1–3,4×106) olup, ortalama motilite %30 (%10–%40) olarak bulundu. Ejakülatta sperm çıkan olgulardan ikisinde etiyoloji enfeksiyona bağlı iken, birinde idiyopatik idi.
SONUÇ: Epididimal obstrüksiyona sekonder azoospermisi bulunan infertil erkeklerde transvers pozisyonda çift iğneli 2 adet sütür yerleştirilerek iç içe geçme tekniği ile yapılan vazoepididimostomi; teknik kolaylığı, anastomoz sağlamlığı ve erken dönemde sperm çıkışı sağlaması bakımından güvenilir ve etkili bir teknik olarak görülmüştür. Ancak daha kesin kanıya varmak için daha geniş serilerde ve diğer tekniklerle karşılaştırmalı çalışmalara ihtiyaç olduğu kanısındayız.

AMAÇ: Bu çalışma genç kadınların cinsel sağlık ve üreme sağlığında damgalama düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
GEREÇ ve YÖNTEMLER: Bu araştırma Akdeniz bölgesinde bir ildeki 4 halk eğitim merkezinde 18–24 yaşları arasındaki kadın kursiyerlerle Eylül 2020–Aralık 2020 tarihlerinde yürütülmüştür. Araştırmanın verileri kadınların sosyo-demografik özellikler formu ve genç kadınlarda cinsel sağlığı ve üreme sağlığı damgalama ölçeği (GKCÜSDÖ) ile toplanmıştır.
BULGULAR: Çalışmaya katılan kadınların %83,6’nın herhangi bir işte çalışmadığı, %45,0’nın ilde yaşadığı, %73,6’nın gelirin gidere eşit olduğu ve %95,7’nin medeni durumunun bekar olduğu saptanmıştır. Yine herhangi bir işte çalışan katılımcıların GKCSÜSDÖ gerçek olmayan damgalama alt boyutu puan ortalamasının herhangi bir işte çalışmayan katılımcıların puan ortalamalarından istatiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu saptanmıştır. Köy-kasabada yaşayan katılımcıların GKCSÜSDÖ içsel damgalama alt boyutu puan ortalamasının şehir ve ilçede yaşayan katılımcıların puan ortalamalarından istatiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu belirlenmiştir. Çalışmaya katılan genç kadınların anne eğitim durumunun ilköğretim ve ortaöğretim olan katılımcıların GKCSÜSDÖ dışsal damgalama alt boyutu puan ortalamasının eğitim durumu yükseköğretim olan katılımcıların puan ortalamalarından istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu saptanmıştır.
SONUÇ: GKCSÜSDÖ alt boyutu olan dışsal damgalama puan ortalamasının 3,97±1,82 olduğu, gerçek olmayan damgalama alt boyutu puan ortalamasının 1,71±1,81 olduğu, içsel damgalama alt boyutu puan ortalamasının 2,57±1,59 olduğu ve ölçeğin toplamından alınan puan ortalamasının 8,26±3,84 olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak genç kadınların GKCÜSDÖ toplam puan ortalamasının orta seviyenin altında olduğu saptanmıştır.

AMAÇ: Hemşirelik Bölümü’nde öğrenim gören öğrencilerin lisans eğitimi sırasında meme kanserine yönelik aldıkları eğitimin bilgi ve tutumları üzerindeki etkilerini incelemektir.
GEREÇ ve YÖNTEMLER: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini iç Anadolu’da bulunan bir üniversitenin hemşirelik bölümünde okuyan 2, 3 ve 4. Sınıfta okuyan 170 öğrenci oluşturmuştur. Veriler Google Forms ile Nisan-Mayıs 2020 tarihinde toplanmıştır. Veriler, sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, ki kare ve bağımsız gruplarda Anova testi ile analiz edilmiştir.
BULGULAR: Öğrencilerin %100 kendi kendine meme muayenesi (KKMM) hakkında bilgi sahibi olduğunu, kadın öğrencilerin %81,9’nun KKMM yaptığı, %24,4’nün her ay düzenli olarak yaptığı belirlenmiştir. Öğrencilerin %37,1’inin annesinin KKMM yaptığı, %47,6’sının annesinin daha önce mamografi çektirmediği saptanmıştır. Sınıflara göre öğrencilerin, meme kanseri risk faktörleri ve erken tanı yöntemleri bilgi düzeyi toplam puan ortalamalarında sınıflar arasında istatistiksel olarak önemli bir fark olduğu belirlenmiştir.
SONUÇ: Hemşirelik öğrencilerinin meme kanserine yönelik tutumlarının geliştirilmesi gerektiği saptanmıştır.

AMAÇ: İdiopatik hipogonadotropik hipogonadizm (IHH) tanısı konulan infertil erkeklerde human koryonik gonadotropin (hCG)/human menopozal gonadotropin (hMG) tedavisinin etkinliğini ve klinik sonuçlarını değerlendirmek.
GEREÇ ve YÖNTEMLER: Ocak 2017 – Aralık 2018 tarihleri arasında IHH tanısı konulan 60 hastanın tedavi öncesi ve sonrası verileri retrospektif olarak incelendi. Hastalar gebelik elde edilen ve edilemeyenler olarak iki gruba ayrılarak yaş, vücut kitle indeksi (VKI), testis hacimleri, tedavi sonrası saptanan maksimum serum total testosteron, folikül stimüle edici hormon (FSH) ve lüteinleştirici hormon (LH) değeri ile tedavide uygulanan ortalama hCG ve hMG dozları ve sperm konsantrasyonları karşılaştırıldı.
BULGULAR: Tedavi sonrası 3. ve 6. ayda hormonal parametreler ve testis volümünde anlamlı düzelme saptandı (p<0,001). Genel olarak hastaların %83,3’ünde sperm elde edildi. %66,7’sinde doğal yolla, %10’unda invitro fertilizasyon (IVF) ile olmak üzere olguların %76,7’sinde klinik gebelik elde edildi. ÜYT ile gebelik elde edilen olgularda ortalama sperm konsantrasyonu 3,4±1,04 milyon/ml iken normal yollarla gebelik elde edilenlerde 12,2±0,68 milyon/ml idi. Gebelik elde edilen ve elde edilemeyen iki grup arasında sperm konsantrasyonları açısından fark saptandı (11,1 milyon/ml vs 0,2 milyon/ml, p<0,001). Ek olarak bu gruplar arasında testis volümü ve serum FSH değerleri bakımından anlamlı farklılık saptandı (sırasıyla p<0,001 ve p=0,029).
SONUÇ: IHH, medikal tedavi ile yüksek başarı oranları sağlanabilen nadir erkek infertilite nedenlerinden biridir. Tedavi sonrası ölçülen testis hacimleri ve FSH değerleri tedavinin başarısını öngörmede etkili parametrelerdir.

AMAÇ: Bu araştırmanın amacı meme kanseri cerrahisi geçiren kadınların beden imajı ve cinsel uyumlarını belirlemektir.
GEREÇ ve YÖNTEMLER: Araştırma tanımlayıcı türdedir. Araştırmanın evrenini mastektomi ameliyatı geçirmiş kadınlar oluşturdu. Araştırmanın örneklemini İstanbul ilinde iki büyük hastanenin onkoloji polikliniğinde 01.12.2020-25.02.2021 tarihlerinde rutin kontrollerine devam eden meme cerrahisi geçirmiş meme kanseri olan 221 kadın oluşturmuştur. Evreni belli olan örneklem hesaplama yöntemi kullanılarak %95 güven aralığında örneklem sayısı 141 olarak belirlenmiştir. Araştırmanın verileri, Tanıtıcı Bilgi Formu, Cinsel Uyum ve Beden İmajı Skalası kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler grupların karşılaştırılmasında Mann-Whitney U testi, tanılama davranışları için yordayıcıları lojistik regresyon analizi kullandı.
BULGULAR: Kadınların yaş ortalamasının 43.25±16.83 %79.4’ünün kanser tanılama süresinin 1-5 yıl olduğu, %58.1’ine cerrahi yöntem olarak lumbektomi yapıldığı, %39.0’ının II. evre kanser olduğu saptandı. Beden İmajı ve cinsel uyum alt ölçeklerinin korelasyonu incelendiğinde sonraki beden imajı alt ölçekleri ile cinsel uyum ve memelerin cinsel önemi alt boyutu arasında pozitif, cinsel işlevsellik alt boyutu arasında negatif zayıf korelasyonel ilişki olduğu saptandı. Meme kanseri sonrası eş ile sorun yaşama durumlarına göre Cinsel Uyum ve Beden İmajı Skalası ölçek alt boyutlarının tümünde istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu belirlendi. Eş ile sorun yaşadıklarını algılayan kadınların eş ile sorun yaşamayan kadınlara göre sonraki beden imajı puanının 1,756 kat, cinsel uyum puanının meme kanseri korku puanının 1.113 kat ve memelerin cinsel önem puanının 3.156 kat arttığı belirlenmiştir.
SONUÇ: Çalışma sonucunda meme kanseri cerrahisi geçiren kadınlarda beden imajı ile cinsel uyum ve memelerin cinsel önemi arasında anlamlı fark olduğu eş ile sorun yaşayan kadınların beden imajı ve memelerin cinsel önem puanları arttığı belirlenmiştir. Hemşirelerin mastektomi sonrası kadınlara profesyonel boyutta psikososyal destek sağlamaları önerilir.

AMAÇ: Bağırsak stoması, birey için çeşitli günlük yaşam ile ilgili zorlukların yanında cinsel yaşamda sorunlara neden olan büyük bir etkiye sahiptir. Bu sistematik çalışmanın amacı, stomalı bireylerin cinsel yaşam sorunlarını belirlemektir.
GEREÇ ve YÖNTEMLER: 2000–2020 yılları arasında yayınlanan makaleleri içeren PubMed (MEDLINE), CINAHL, Cochrane Library, PsycINFO, Google schoolar veri tabanlarının aramalarına dayalı olarak sistematik bir inceleme yapılmıştır. Çalışma için, kolostomi ve ileostomi cerrahisi geçiren yetişkin hastalar ile cinsel yaşama spesifik ölçekler kullanılarak yapılan orijinal bir çalışmanın verilerini bildiren makaleler, dahil edilme kriterleri olarak belirlenmiştir.
BULGULAR: Belirlenen 1977 makaleden yedi tanımlayıcı, bir prospektif, iki deneysel yönteme sahip toplam 10 makale çalışmaya dahil edilmiştir. Bağırsak stomalı hastalarda stomanın cinsel yaşama olan etkisini ölçmek için cinsel yaşama spesifik altı farklı ölçek (Golombok-Rust Cinsel Doyum Ölçeği, Kadın Cinsel İşlev Endeksi, Uluslararası Erektil İşlev Endeksi, Arizona Cinsel Yaşantılar Ölçegi, Rektal Kanser Kadın Cinselliği Skoru, Cinsel Vajinal Değişiklikler Anketi) kullanılmıştır. Hastaların cinsel yaşam sorunları yaşadıkları ve erkeklerin kadınlara göre ostomi varlığından cinsel yaşamlarının daha fazla etkilediği bulunmuştur. Her iki cinsiyet için cinsellikten kaçınma, cinsel sıklıkta azalma, cinsel ilişkiyi tamamlayamama, orgazm sorunları gibi sorunlar ortak yaşanırken, kadınlarda cinsel ilişki sırasında ağrı, erkeklerde ereksiyon sorunlarının cinsiyete spesifik sorunlar olduğu belirlenmiştir. Hemşirelik müdahalesinin hastaların cinsel yaşamlarına yeniden başlamada ve cinsel sorunlarında çözüme ulaşma da etkili olduğu saptanmıştır.
SONUÇ: Bağırsak stoması, cinsel yaşamı olumsuz etkilemektedir. Bu sistematik çalışma, hastaların stoma ile ilgili cinsel yaşam sorunlarına ve cinsel yaşamlarına adaptasyonlarına destek olabilecek hemşirelik müdahalesi çalışmalarının olumlu etkisine rağmen, sınırlı sayıdaki literatüre dikkat çekmektedir. Hastaların gereksinimleri doğrultusunda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

AMAÇ: Bu çalışma, lisans eğitimi alan üniversite öğrencilerinin cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH) hakkında bilgi düzeylerine ilişkin çalışmaların sistematik olarak incelenmesi amacıyla yapılmıştır.
GEREÇ ve YÖNTEMLER: Bu sistematik derleme, 10.11.2019– 15.12.2019 tarihleri arasında, 2014–2018 yılları arasında yayınlanmış olan Türkçe makaleler alınmıştır. Konu ile ilgili makalelere ulaşmak için; “cinsel yolla bulaşan hastalıklar, gençler ve üniversite öğrencileri” anahtar kelimeleri kullanılarak, Google Akademik, Ulakbim, Türk Medline ve Dergi Park arama motorlarından yayın dili Türkçe olan makaleler taranmıştır. Tarama sonucunda 4263 makaleye ulaşıldı ve dâhil edilme kriterlerine uygun 12 makale alınmıştır.
BULGULAR: İnceleme sonucunda sağlık ile ilgili bölümdeki öğrencilerin çoğunluğunun daha önceden CYBH konusunda bilgi aldığı saptanmıştır. Daha önceden bilgi sahibi olanların çoğunluğu CYBH konusunda bilgi düzeyi yeterli bulunmuştur. Sağlık ile ilgili bölümdeki öğrencilerin çoğunlukla bilgi düzeyleri orta ya da yeterli düzeyde belirlenmiştir. Öğrenciler arasında en çok bilinen CYBH’nin AIDS olduğu bulunmuştur.
SONUÇLAR: Öğrencilerin çoğunluğunun CYBH konusunda bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu belirlenmiştir. Genel olarak bilgi düzeyi orta ve yeterli düzeyde olan öğrenciler sağlık ile ilgili bölümdeki öğrencilerden oluşmaktadır. Öğrencilere CYBE hakkında bilgilendirme yapılması ve ileri araştırmalar planlanması önerilir.

Cinsellik doğum öncesi başlayıp ömür boyu devam eden birçok faktörden etkilenen ve şekillenen kompleks bir kavramdır. Cinsellik, bireyin gelişim dönemlerinden ve yaşamındaki değişik olaylardan sürekli olarak etkilenerek değişim gösterebilmektedir. Postpartum dönemdeki kadınlarda meydana gelen değişiklikler, değişen roller ve sorumluluklar kadınların cinsel yaşamlarını, cinsel istek ve memnuniyetlerini olumsuz etkileyebilmektedir. Cinselliğin değerlendirilmesi, cinsel eğitim ve danışmanlık rutin postpartum bakımın bir parçası olmalı ve bu konuya önem verilmelidir. Cinselliğin değerlendirilmesinde model kullanımı anamnez sürecini kolaylaştırmaktadır. Ayrıca sağlık personelinin cinselliği daha rahat konuşabilmesine yardımcı olmaktadır. Postpartum cinsel sağlığın değerlendirilmesi ve iyileştirilmesinde PLISSIT (Permission (P), Limited Information (LI), Specific Suggestions (SS), Intensive Therapy (IT)), BETTER (Bringing up the topic (B), Explain you are concerned with quality-of-life issues, including sexuality (E), Telling patients that resources will be found to adres their concerns (T), Timing of intervention (T), Educate patients about the side effects of their cancer treatments (E), Recording (R)) REDI, Levine gibi modellere dayalı cinsel sağlık eğitimlerin ve danışmanlıkların etkili olduğu görülmektedir. Bu nedenle sağlık profesyonelleri postpartum bakımda bu modellerden birini kullanarak kadınların cinselliğini değerlendirmeli ve danışmanlık vermelidir. Yapılan son çalışmada postpartum cinsel sorunların ifade edilmesinde BETTER modelinin PLISSIT modeline kıyasla daha etkili olduğu bulunmuştur. Bu sonuca dayanarak da BETTER modeline dayalı danışmanlığın kullanımının arttırılması önerilir. Bu derlemenin amacı literatür doğrultusunda postpartum dönemde cinsel sağlık, cinsel danışmanlığı ele almak ve BETTER modeli kullanarak cinsel danışmanlık örneği oluşturmaktır.

Fosfodiesteraz tip 5 (PDE5) inhibitörleri erektil disfonksiyonda en çok tercih edilen ilk seçenek ajanlardır. Bu ilaçları gerektiğinde kullanan hastaların %60–70’inde başarı elde edilmektedir. Yaklaşık %30 kadar olguda yanıt alınamasa da başarısız hastaların %30-50’sinin ilaçların doğru kullanımı hakkında bilgilendirme ile yeterli doz ve kullanım sayısında deneme sayesinde başarılı oldukları gözlenmiştir. Buna rağmen başarısız olunan hastalar, daha invaziv yöntemleri kullanmaktansa tedavi etkinliğinin arttırılması için başka medikal uygulamalara ihtiyaç duymaktadırlar. Yanıt alınamayan olgulara doğru olarak tanı konulması ve yanıtsızlığa neden faktörlerin incelenmesi ilk planda yapılması gerekenlerdir. Yanıtsızlık oranlarını düşürmek ve PDE5 inhibitörlerinin etkinliğinin arttırılması için kullanım modifikasyonları ve diğer tedavi seçenekleri ile kombine edilmeleri uygulanabilecek seçeneklerdir. Bu derlemede gerektiğinde kullanılan PDE5 inhibitörlerine cevap alınamayan hastaların değerlendirilmesi ve bu vakalar için uygulanabilecek yöntemler literatür eşliğinde gözden geçirilecektir.

Erkek faktörüne bağlı infertilitelerin yaklaşık yarısının etiyolojisi hala tam olarak aydınlatılamamıştır. İdiyopatik infertilitenin tedavisinde modern tıbbın tedavilerine ek olarak tamamlayıcı tıp seçenekleri de artık günümüzde oldukça sık tercih edilmektedir. Tamamlayıcı tıbbın son zamanlarda modern tıp alanında kullanımının artmasıyla bitkisel kökenli bu ajanlar, hastalar tarafından da sıkça tercih edilmektedir. Tamamlayıcı tıp tedavilerinde gebelik ve canlı doğum oranlarıyla ilgili henüz yeterli kanıt olmamasına rağmen yardımcı üreme yöntemlerinin bir parçası olarak subfertil erkeklere etkinliği kanıtlanmış antioksidanlar ve fitoterapötik ajanlar önerebilir. Erkek infertiltesi tedavisinde tamamlayıcı tıp ajanlarının etkinliğinin güçlü olarak gösterilebilmesi için ileri düzey çalışmalara ihtiyaç vardır.